با وجود سلاح قدرتمند تحریم، آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست   

دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: آخرین اتفاق از سلسله تنش‌های میان ایران و آمریکا ساقط شدن پهپاد «گلوبال هاوک» توسط سامانه پدافندی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. به دنبال این حادثه، واکنش‌های زیادی پیرامون آن از سوی دو طرف صورت گرفت، ولی نهایتا دونالد ترامپ با اتخاذ موضعی نرم، آب بر آتش نیمه افروخته جنگ ریخت و از ایران بابت اینکه هواپیمای سرنشین دار آن‌ها را ساقط نکرده، تشکر کرد. منظور ترامپ، همان هواپیمایی است که سردار حاجی زاده فرمانده هوافضای سپاه گفته بود: همان لحظه‌ای که پهپاد جاسوسی گلوبال هاوک رهگیری و هدف قرار گرفت، هواپیمای جاسوسی دیگری با نام p۸ با ۳۵ سرنشین در تیررس پدافند ما بود، ولی به دلایل بشر دوستانه آن را ساقط نکردیم.

با این وجود اما آمریکایی ها ضمن تاکید بر مذاکره با ایران، صراحتا بر ادامه تحریم و فشار بر ایران اصرار دارند و گویا سطح تنش مابین دو کشور، قابل اندازه گیری نیست.

سه پیام ایران پس از سقوط پهپاد «گلوبال هاوک»

امیرعلی ابوالفتح کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با دیدارنیوز به پیامدهای ساقط شدن پهپاد آمریکایی در آبهای سرزمینی ایران اشاره کرد و گفت: اقدامی که ایران انجام داد حامل، حاوی و گویای چند پیام بود. یکی اینکه ایران در دفاع و حفظ تمامیت ارضی، منافع ملی و جلوگیری از تعرض به حریم سرزمینی خود، درنگ نمی کند؛ حتی اگر طرف مقابل، ایالات متحده آمریکا باشد، لذا پیام روشنی بود مبنی بر اینکه ایران هر زمان که لازم باشد در راستای منافع خود، بدون توجه به اینکه طرف مقابل ابرقدرت است، اقدام مقتضی را انجام می دهد.

وی ادامه داد: پیام دوم این بود که توانمندی و قدرت بازدارندگی ایران در حد و سطح قابل قبولی است. پهپادی که سرنگون شد جزء مجهزترین هواپیماها و مدرن ترین پرنده های بدون سرنشین آمریکا با قیمتی نزدیک به 200 میلیون دلار بود. در این اتفاق، مشخص شد صنایع دفاعی-موشکی ایران قابلیت شناسایی، رهگیری و هدف قرار دادن چنین هواپیماهایی را داراست. علاوه بر این، نشانگر و گویای این واقعیت بود که ایران می تواند در خشکی، دریا و در مقابل شناورهای دشمن نیز از این قدرت دفاعی و بازدارندگی خود در جهت حفظ منافع ملی استفاده کند.

ابوالفتح افزود: پیام سومی که از اقدام ایران می توان دریافت کرد، برای کشورهای منطقه مشخص شد وقتی ایران از رویارویی با ایالات متحده آمریکا ابایی ندارد، اگر کشورهایی چون اسراییل، عربستان سعودی، بحرین و امارات متحده عربی قصد تعرض به ایران را داشته باشند با پاسخی شدید و کوبنده مواجه خواهند شد؛ این پیام بخصوص در منطقه به خوبی شنیده شد.

کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: نکته دیگر اینکه به رغم خط و نشان کشیدن های پیشین و اعزام نیروها و تجهیزات نظامی به منطقه، ایالات متحده آمریکا نسبت به اقدام تلافی جویانه، شکیبایی به خرج داده است. گفته می شود رئیس جمهور آمریکا در آخرین لحظات از حمله به نقاطی در ایران منصرف و دستور حمله را لغو کرده است، این نشان می دهد آمریکا برای ورود به عرصه جنگ نظامی با ایران، محتاط عمل می کند و در روز واقعه، خویشتن داری به خرج داده و جوانب و ابعاد کار را از بیم اقدامات تلافی جویانه ایران، سنجیده است.

وی با بیان اینکه ممکن است سیر حوادث به شکل دومینووار، آمریکا را وارد منازعه ای کند که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری، نتیجه‌ پیش بینی نشده ای را رقم بزند، خاطرنشان کرد: بر این اساس، دونالد ترامپ حاضر نیست وارد جنگ با کشوری مانند ایران شود. آنها به خوبی می دانند ایران قابل مقایسه با یمن، سودان، سومالی، عراق، سوریه، افغانستان، ونزوئلا و کره شمالی نیست. آمریکا متوجه هزینه های سنگین مالی، نظامی، انسانی و حیثیتی در کارزار احتمالی با ایران است و تمایل ندارد وارد عرصه ای شود که آینده و اعتبار سیاسی خود را در ریسکی این چنینی قرار دهد.

ابوالفتح در پاسخ به این پرسش که آیا محاسبات آمریکایی ها در خصوص توانایی دفاعی ایران درست نبوده است، گفت: من از اول معتقد بودم آمریکایی ها وارد جنگ با ایران نمی شوند، نه به آن دلیل که ایران در جنگی تمام عیار آمریکا را شکست می دهد و  پیروز خواهد شد. بدیهی است آمریکا سلاح و امکاناتی فراتر از بمب، موشک، ناوهواپیمابر و بمب افکن b52 دارد و آن اسلحه تحریم و محاصره اقتصادی است که بسیار کم هزینه و بدون تلفات انسانی است. وقتی آمریکا چنین ابزار موثری را برای برخورد با طرف مقابلش در اختیار دارد دلیلی ندارد از سلاح های متعارف و قدیمی تر استفاده کند که تلفات انسانی، هزینه، پیامدهای سیاسی و پایان نامشخصی دارد. از این جهت معتقدم رویکرد آمریکا عملا تغییر نکرده است و محاسباتش نیز به هم نریخته است. اگر در مسیر این تحولات، ایران یا گروه های تحت حمایت ایران حمله ای انجام دهند و به نام ایران تمام شود که موجب تلفات سربازان آمریکایی شود، شرایط تغییر می کند و رییس جمهور آن کشور از حمایت افکار عمومی برخوردار خواهد شد، آنجاست که احتمال ورود آمریکا به یک درگیری نظامی وجود دارد زیرا این حالت می تواند انتخابات را به نفع دونالد ترامپ رقم بزند.

این کارشناس مسائل آمریکا با اشاره به اینکه مادامی که آمریکایی ها مجبور نشوند، وارد رویارویی نظامی با ایران نخواهند شد و از طریق تشدید تحریم ها و فشارهای اقتصادی، سیاسی و ارائه تصویری صلح طلبانه و گفت‌وگو محور، نیات و اهداف خود را پیش خواهند برد.

وی افزود: از این مسیر است که می توانند بین گروه های مختلف ایرانی، شکاف و اختلاف ایجاد کرده و تحت فشار افکار عمومی جهان قرار دهند. هدف نهایی آمریکا کشاندن ایران پای میز مذاکره‌ای است که نتیجه مشخصی از آن مد نظر دارند. لذا واکنش های اخیر آمریکایی ها را متفاوت از اهداف و جهت گیری کلان آنها در قبال ایران نمی بینم.

چین، کره جنوبی، ژاپن و اروپا از توقف صدور نفت زیان می بینند

ابوالفتح در پاسخ به این پرسش که چه رابطه ای بین رفتار تهاجمی آمریکا در قالب اعزام نیرو و تسلیحات به منطقه و نرمش کلامی این ایام آنها وجود دارد و این اقدامات متناقض در حوزه نفت، سود و زیانش متوجه چه کشورهایی است، گفت: از کلیات این قضیه می توان استباط کرد گر چه آمریکایی ها همواره خود را حامی، لیدر و حافظ حمل و نقل آزاد انرژی در منطقه خاورمیانه معرفی می کنند ولی آنها عملا به دنبال خلق بحران مدیریت شده و کنترل شده در این منطقه هستند. افزایش قیمت نفت، بخشی از اقتصاد آمریکا را فعال خواهد کرد چراکه فعالیت صنعت نفت شیل با افزایش قیمت جهانی نفت، ارتباط مستقیم دارد. از سوی دیگر مصرف کنندگان اصلی نفت خاورمیانه کشورهایی هستند که یا در رقابت با آمریکا هستند و یا بر سر موضوعاتی با ایالات متحده اختلاف دارند. چین، کره جنوبی، ژاپن و اروپا کشورهایی هستند که در ناامنی احتمالی منطقه و تاخیر یا توقف صدور نفت، به طور مستقیم آسیب خواهند دید. نا امنی کنترل شده در منطقه، فرصت مناسبی برای فروش اسلحه و امنیت برای آمریکا مهیا می کند. آقای ترامپ به فروش سلاح، قانع نیست و با ایجاد و القای نا امنی، امنیت را به قیمت گزافی به کشورهای منطقه خاورمیانه و خلیج فارس می فروشد.

وی ادامه داد: از این جهت، اهداف و مواضع متناقص در این رفتارهای آمریکا دیده می شود. حفظ پرستیژ آمریکا به عنوان تضمین کننده جریان آزاد خرید و فروش انرژی و تحت فشار قرار دادن رقبا و ترساندن برخی کشورهای منطقه، نمود این تضاد در سیاست های رسمی و غیر رسمی آمریکاست. آمریکا از برخی کشورهای عربی برای فشار به ایران استفاده می کند و دائم در تلاش است روابط بین ایران و همسایگان جنوبی، عادی نشود. کشورهای عربی هم امیدوارند بتوانند از ظرفیت آمریکا برای ضعیف کردن ایران استفاده کنند، آنها هم روابط عادی بین ایران و آمریکا را نمی خواهند. عربستان که داعیه رهبری بخشی از جهان اسلام را دارد فارغ از مسائل بین ایران و آمریکا، به صورت تاریخی نیز ایران شیعی را قوی نمی خواهد.

 عربستان نگران است توسط ایران بلعیده شود/ نزدیک شدن ایران و عربستان به شرایط ترکیه بستگی دارد

این کارشناس روابط بین الملل با تاکید بر اینکه در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا سه قدرت در حال زورآزمایی هستند، افزود: ایران، ترکیه و عربستان سعودی همواره در حال رقابت و بالانس یکدیگرند. ترکیه از زمانی که آقای اردوغان رییس جمهور شده، عربستان با آمدن محمدبن سلمان و ایران، همیشه داعیه رهبری منطقه و جهان اسلام را داشته اند. هیچ کدام از این سه کشور، رهبری دیگری را بر منطقه خاورمیانه و غرب آسیا برنمی تابد. از آنجا که قدرت ایران همچنان رو به افزایش است، عربستان به شدت نگران بلعیده شدن توسط ایران است. توازن قوا در منطقه توسط قدرت های فرامنطقه ای به هم می خورد بنابراین تا زمانی که این توازن قوا بین سه کشور ذکر شده در منطقه به هم نخورد، کاهش تنش ها بین ایران و جهان عرب به رهبری عربستان شکل نمی گیرد. اگر در این دوره زمانی، ترکیه به گونه ای بازی کند که احساس شود آن کشور دست برتر را دارد، می توان امیدوار بود در آن شرایط، ایران و عربستان برای کنترل استیلای ترکیه به هم نزدیک شوند؛ همانگونه که نزدیکی بین ایران و ترکیه در حال حاضر، برای جلوگیری از قدرت گرفتن عربستان سعودی است.